Stanowisko terapii oka


W roku 2015 gotowość osiągnęło stanowisko radioterapii protonowej nowotworów oka zbudowane przy cyklotronie izochronicznym C–230. Stanowisko to – podobnie jak stanowisko przy cyklotronie AIC–144 – zostało zaprojektowane i skonstruowane przez zespoły specjalistów z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN oraz jednostek współpracujących. Nowe stanowisko radioterapii spełnia wymagania zasadnicze oraz przepisy prawa, normy jakości i bezpieczeństwa dla wyrobów medycznych. Potwierdza to certyfikat zgodności wydany przez jednostkę notyfikującą dla Systemu Terapii Protonowej zainstalowanego w Centrum Cyklotronowym Bronowice IFJ PAN w Krakowie oraz oznakowanie systemu znakiem CE. Od 2016 roku na stanowisku tym realizowana jest procedura radioterapii protonowej nowotworów narządu wzroku.

Widok ogólny stanowiska radioterapii protonowej nowotworów oka przy cyklotronie C–230.

Widok ogólny stanowiska radioterapii protonowej nowotworów oka przy cyklotronie C–230. 

Stanowisko radioterapii wykorzystuje wiązkę protonów o energii 70 MeV produkowaną w cyklotronie izochronicznym  C–230 i transportowaną do pomieszczenia terapii układem rur próżniowych – jonowodów. Po wprowadzeniu do pomieszczenia terapii wiązka protonowa jest formowana zgodnie z wymaganiami planu leczenia pacjenta. Służące temu elementy formujące znajdują się w pokoju terapeutycznym na tzw. "ławie optycznej". Praca stanowiska radioterapii kontrolowana jest za pomocą systemu sterowania. Dla diagnostyki wiązki protonowej i dozymetrii wykorzystywane są dedykowane urządzenia pomiarowe: skanerX, skaner3D, koło PMMA, fantom wodny oraz zestawy komór jonizacyjnych i elektrometrów.

 

Najważniejsze elementy stanowiska radioterapii to:

Ława optycznana której posadowione są elementy formujące i monitorujące wiązkę protonową: kolimatory, przelotowe komory jonizacyjne, układy regulacji zasięgu i modulacji wiązki protonowej.

Układy pozycjonowania i weryfikacji pozycji pacjenta, w skład których wchodzą: robotyczny fotel terapeutyczny firmy BFI, układy podglądu, fiksacji oka i symulacji wiązki protonowej oraz dwupłaszczyznowy zestaw rentgenowski z cyfrowymi rejestratorami obrazu RTG. Układy te służą do precyzyjnego pozycjonowania pacjenta i fiksacji leczonego oka oraz do weryfikacji jego pozycji w trakcie realizacji procedury radioterapii.

System do planowania terapii, który stanowi oprogramowanie Eclipse Ocular Proton Planning firmy Varian Medical Systems. System ten odwzorowuje geometryczne i dozymetryczne parametry stanowiska radioterapii i służy do przygotowania indywidualnych, wariantowych planów leczenia pacjentów.

Ława optyczna na stanowisku radioterapii protonowej

Ława optyczna na stanowisku radioterapii protonowej.

 

Wyprowadzenie wiązki protonowej na stanowisko radioterapii. Widoczna końcówka jonowodu z zainstalowanym profilometrem. Na ławie optycznej pod uniesioną osłoną widoczne elementy układu formowania wiązki: modulator i dyskryminator zasięgu

Wyprowadzenie wiązki protonowej na stanowisko radioterapii. Widoczna końcówka jonowodu z zainstalowanym profilometrem. Na ławie optycznej pod uniesioną osłoną widoczne elementy układu formowania wiązki: modulator i dyskryminator zasięgu.

 

Przelotowe komory jonizacyjne – element zdublowanych, niezależnych torów dozymetrycznych i układu monitorowania wiązki protonowej

Przelotowe komory jonizacyjne – element zdublowanych, niezależnych torów dozymetrycznych i układu monitorowania wiązki protonowej.

 

Robotyczny fotel terapeutyczny w pozycji do posadowienia pacjenta

Robotyczny fotel terapeutyczny w pozycji do posadowienia pacjenta.

 

Lampa RTG – element układu weryfikacji pozycji pacjenta

Lampa RTG – element układu weryfikacji pozycji pacjenta.

 

Uchwyt na kolimator końcowy wraz z układem fiksacji oka. Po obu stronach uchwytu widoczne kamery układu podglądu oka. W głębi widoczny wysunięty cyfrowy rejestrator obrazów RTG

Uchwyt na kolimator końcowy wraz z układem fiksacji oka. Po obu stronach uchwytu widoczne kamery układu podglądu oka. W głębi widoczny wysunięty cyfrowy rejestrator obrazów RTG.

 

Koło PMMA wykorzystywane do pomiaru zasięgu i profili głębokościowych wiązki protonowej

Koło PMMA wykorzystywane do pomiaru zasięgu i profili głębokościowych wiązki protonowej.

 

SkanerX stosowany w pomiarach profili poprzecznych wiązki protonowej

SkanerX stosowany w pomiarach profili poprzecznych wiązki protonowej.

 

Panel systemu planowania leczenia Eclipse Ocular Proton Planning

Panel systemu planowania leczenia Eclipse Ocular Proton Planning.